Na naszym blogu opisaliśmy już jak wygląda prowadzenie działalności gospodarczej w formie jednoosobowej, w ramach spółki cywilnej oraz spółki jawnej. Tym razem chcemy przedstawić cechy, którymi charakteryzuje się spółka partnerska. Jest to kolejna forma prowadzenia biznesu oparta na przepisach Kodeksu spółek handlowych. Co więcej, jest to również spółka osobowa, zaś jej funkcjonowanie bazuje na przepisach o spółce jawnej.
Spółka partnerska – definicja
Spółka partnerska jest spółką osobową, której istotą jest możliwość wykonania wolnych zawodów. Spółkę definiuje art. 86 k.s.h, zgodnie z którym:
Spółką partnerską jest spółka osobowa, utworzona przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą.
Cechą charakterystyczną spółki partnerskiej jest to, że nie każdy może taką spółkę utworzyć. Zasadniczym celem jest bowiem uregulowanie w tej formie prawnej wyłącznie działalności w ramach wolnych zawodów. Kodeks wymienia wprost, które zawody są uznawane za wolne i tym samym mogą być wykonywane w ramach spółki partnerskiej. Z art. 88 k.s.h. wynika więc, że:
Partnerami w spółce mogą być osoby uprawnione do wykonywania następujących zawodów: adwokata, aptekarza, architekta, inżyniera budownictwa, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, doradcy podatkowego, maklera papierów wartościowych, doradcy inwestycyjnego, księgowego, lekarza, lekarza dentysty, lekarza weterynarii, notariusza, pielęgniarki, położnej, radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy majątkowego i tłumacza przysięgłego.
Powyższy katalog jest katalogiem zamkniętym, co oznacza że tylko osoby wykonujące te konkretnie wymienione zawody mogą zawiązać spółkę partnerską. Żadne inne nie mogą być brane pod uwagę, nawet gdyby w ocenie przedsiębiorcy uznawane były za wolne. Jak zatem widać przepisy dotyczące spółki partnerskiej dotyczą wąskiej grupy działalności.
Osobowy charakter spółki partnerskiej
Tak jak już wspomnieliśmy, spółka partnerska jest kolejną spółką osobową. Podobnie jak w przypadku spółki jawnej oznacza to, że jej działalność oparta jest przede wszystkim na wzajemnym zaufaniu i osobistej działalności partnerów.
Wynika z tego także, że spółka partnerska nie posiada osobowości prawnej, ale ma przyznaną zdolność prawną i zdolność sądową. Może być zatem podmiotem praw i obowiązków, zarówno o charakterze cywilnoprawnym jak i administracyjnym. Ma prawo sama nabywać we własnym imieniu prawa, zaciągać zobowiązania, jak i pozywać i być pozywaną.
Podobnie zatem jak w przypadku spółki jawnej, spółka partnerska może być niezależną stroną umów (a nie partnerzy), a w postępowaniach sądowych i administracyjnych samodzielną stroną procesową. To spółka będzie występować w charakterze powoda lub pozwanego.
Udział w zyskach i stratach
Zagadnienia związane z udziałem partnerów w zyskach i stratach spółki nie zostały w ogóle uregulowane w przepisach dotyczących spółki partnerskiej. Czy to oznacza, że w tym zakresie obowiązuje całkowita dowolność? Nie. W odniesieniu do wewnętrznych stosunków w spółce należy bowiem stosować przepisy o spółce jawnej.
Tym samym, jeżeli umowa spółki nie będzie stanowić inaczej, udział w zyskach i stratach partnerów jest równy i niezależny od wysokości wniesionego wkładu. Sposób dokonywania wypłat zysków jest także identyczny. Co do zasady partnerzy mogą występować z takim wnioskiem dopiero z końcem roku obrotowego. W rozliczeniach miesięcznych natomiast mają prawo do pobierania zaliczek na poczet zysku. Także i w spółce partnerskiej partnerom przysługuje prawo żądania odsetek w wysokości 5% swojego udziału, nawet w przypadku strat spółki.
Reprezentacja spółki
Czym zatem różni się spółka partnerska od spółki jawnej? Pierwszą z różnic można zauważyć przy określaniu sposobu reprezentacji spółki na zewnątrz.
Każdy z partnerów może samodzielnie prowadzić sprawy spółki. Umową spółki można to uprawnienie ograniczyć. Pozbawienie partnera prawa reprezentowania spółki może jednak nastąpić tylko z ważnych powodów uchwałą powziętą większością trzech czwartych głosów w obecności co najmniej dwóch trzecich ogólnej liczby partnerów. Co istotne, te rygorystyczne zasady nie mogą być w żadnym razie złagodzone. Umowa spółki może co najwyżej przewidywać surowsze wymogi powzięcia takiej uchwały.
W każdym razie, wyraźnego podkreślenia wymaga, że pozbawienie prawa reprezentacji skuteczne jest dopiero z chwilą wpisu do rejestru.
Dodatkową różnicą jest to, że w spółce partnerskiej można powołać zarząd. W takim przypadku to na zarządzie będą spoczywać wszystkie obowiązki i uprawnienia związane z prowadzeniem spraw spółki i jej reprezentacją. Funkcjonowanie zarządu, a także odpowiedzialność członków zarządu oparte są na przepisach dotyczących spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Przy czym pamiętać należy, że nawet w przypadku gdy spółka partnerska powoła zarząd, nie zmieni się jej osobisty charakter.
Odpowiedzialność
Kolejną istotną cechą odróżniającą spółkę partnerską od spółki jawnej jest zakres odpowiedzialności spoczywającej na partnerach. Różnica wynika z istoty wykonywania wolnych zawodów, charakteryzujących się samodzielnością i niezależnością w podejmowaniu decyzji, a także osobistym wykonywaniem czynności oraz szczególną więzią opartą na zaufaniu pomiędzy wykonawcą a odbiorcą usług. Zgodnie więc z art. 95 § 1 k.s.h.:
Partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również za zobowiązania spółki będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki.
Umową spółki można jednak rozszerzyć odpowiedzialność partnerów przewidując, ze jeden lub więcej partnerów będą ponosić odpowiedzialność tak jak w spółce jawnej. Odpowiedzialność partnerów w każdym przypadku jest jednak pełną odpowiedzialnością rozciągającą się na cały majątek osobisty.
Daniny publiczne
Na zakończenie wypada wspomnieć jeszcze w kilku zdaniach o obowiązkach podatkowych. Spółka partnerska podobnie jak spółka jawna nie jest płatnikiem podatku dochodowego. Rozliczeń podatkowych dokonują zatem samodzielnie partnerzy, przyjmując za podstawę przyznany im zysk. Dodatkowo są oni obowiązani do rozliczeń w ramach systemu ubezpieczeń społecznych (ZUS). W odniesieniu natomiast do pracowników oraz podatku VAT spółka partnerska posiada indywidualne obowiązki i to na niej spoczywa konieczność dokonywania takich rozliczeń.
Podsumowanie
Podsumowując warto zauważyć, że funkcjonowanie spółki partnerskiej jest bardzo zbliżone do działalności spółki jawnej. Odrębności wynikają przede wszystkim z istoty wykonywania wolnych zawodów. Tylko dla takich bowiem działalności przeznaczona jest spółka partnerska. W konsekwencji zatem inaczej wygląda reprezentacja spółki partnerskiej – założeniem jest bowiem prawo do samodzielnej reprezentacji każdego z partnerów przy jednoczesnym wyraźnym ograniczeniu możliwości wyłączenia tego uprawnienia. Co jednak najbardziej istotne, odpowiedzialność partnera spółki partnerskiej zawężona jest wyłącznie do odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez siebie wolnego zawodu w spółce.
***
Mamy nadzieję, że kolejny wpis z serii dotyczącej działalności gospodarczej okazał się interesujący i wartościowy. Jeżeli po lekturze pojawiły się jakiekolwiek pytania zapraszamy do komentowania. Zachęcamy również do kontaktu bezpośredniego z naszą Kancelarią. W ramach udzielanych przez nas porad prawnych odpowiadamy na wszelkie dręczące pytania. Oferujemy także pełne doradztwo prawne w zakresie spraw gospodarczych i cywilnych. Nasi prawnicy w Pruszkowie i Warszawie pozostają do Waszej dyspozycji.