Plusy i minusy spółki jawnej

Ostatnio na blogu pojawiły się artykuły dotyczące spółki jawnej. Na wstępie wskazaliśmy czym tak naprawdę jest taka spółka, jakie są jej cechy charakterystyczne oraz jakie są prawa i obowiązki wspólników. W dalszej kolejności opisaliśmy jak wygląda rejestracja spółki jawnej krok po kroku. Tym razem, podobnie jak w przypadku spółki cywilnej, czas na podsumowanie i wskazanie na plusy i minusy spółki jawnej.

Plusy prowadzenia działalności w formie spółki jawnej

1. Brak wymogu minimalnego kapitału początkowego

W odniesieniu do spółki jawnej przepisy Kodeksu spółek handlowych nie wskazują na minimalną wysokość kapitału początkowego wnoszonego do spółki. Oznacza to, że w zasadzie spółkę jawną można założyć nie posiadając środków na rozruch biznesu. Oczywiście już sama rejestracja wymaga poniesienia określonych kosztów, w zależności także od przedmiotu działalności różne mogą być potrzeby inwestycyjne. Ustawa nie narzuca jednak w tym wypadku żadnych ograniczeń, pozostawiając całkowitą dowolność wspólnikom.

2. Stosunkowo niewielkie koszty rejestracji spółki jawnej

Niewątpliwie założenie spółki jawnej wiąże się z koniecznością poniesienia kosztów większych niż w przypadku rejestracji jednoosobowej działalności gospodarczej lub zawiązania spółki cywilnej. Mimo wszystko jednak koszty te uznać należy za stosunkowo niewielkie i nie powinny stanowić bariery przy wyborze formy prawnej działalności. Na wysokość poszczególnych opłat wskazaliśmy w naszym ostatnim artykule o zakładaniu spółki jawnej, w tym miejscu warto jedynie powtórzyć, że koszty rejestracji oscylują w granicach 600 zł (plus oczywiście podatek od czynności cywilnoprawnych zależny od wysokości wkładów wspólników). Należy jednak brać pod uwagę, że ewentualne koszty notarialne lub te związane z obsługą prawną mogą znacznie podnieść ich wysokość.

3. Księgowość uproszczona

Podobnie jak w przypadku spółki cywilnej, w spółce jawnej istnieje możliwość prowadzenia księgowości uproszczonej, jeżeli obroty spółki nie przekraczają równowartości w złotych 1.200.000 Euro, zaś każdy ze wspólników jest osobą fizyczną.

4. Brak podwójnego opodatkowania

Spółka jawna nie jest podatnikiem podatku dochodowego (w przeciwieństwie do podatku VAT!). Uznaje się, że to nie spółka osiąga ewentualne dochody lecz jej wspólnicy. W konsekwencji zatem spółka nie musi rozliczać się z podatku dochodowego – robią to w swoich indywidualnych zeznaniach podatkowych wspólnicy, biorąc za podstawę przypadający zysk. Oznacza to, że zysk spółki jest de facto opodatkowany tylko raz – w ramach rozliczeń wspólników. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku spółek posiadających osobowość prawną – zobligowane są one do odprowadzenia podatku dochodowego od uzyskanego dochodu samodzielnie, co nie wyłącza późniejszego opodatkowania przez wspólników wypłaconego im zysku ze spółki.

5. Subsydiarność odpowiedzialności wspólników

W przypadku odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki jawnej, Kodeks spółek handlowych wprost wskazuje, że odpowiedzialność ma charakter subsydiarny. Oznacza to, że każdy ze wspólników odpowiada wprawdzie całym swoim majątkiem osobistym, jednak wierzyciele mogą żądać zapłaty bezpośrednio od wspólników, dopiero wówczas, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.

6. Możliwość nieprzeprowadzania procedury likwidacyjnej spółki jawnej

Kodeks spółek handlowych szczegółowo uregulował procedurę likwidacyjną spółki jawnej, co jednak istotne przeprowadzenie takiej procedury nie jest obligatoryjne. Wspólnicy mogą ustalić inny sposób zakończenia działalności spółki, co może być dla nich bardziej korzystne – zarówno z punktu widzenia czasu jak i kosztów. Przepisy nie określają jakie inne sposoby mogą wchodzić w grę, co pozwala na dość szeroką dowolność wspólników. Inne sposoby zakończenia działalności spółki mogą zostać określone już na etapie zakładania spółki (jako zapis pierwszej umowy spółki), ale także na każdym późniejszym etapie, również wówczas, gdy zaistniała już przesłanka do rozwiązania spółki czy też nawet w toku procedury likwidacyjnej.

Przykładowo, wspólnicy mogą umówić się na podział majątku spółki z podziałem kwot podlegających zaspokojeniu przez każdego wobec wierzycieli spółki. W szczególności może się to wiązać z przejęciem przedsiębiorstwa przez jednego lub kilku wspólników z obowiązkiem spłaty pozostałych, ze zbyciem przedsiębiorstwa osobie trzeciej lub też wniesieniem tegoż przedsiębiorstwa w formie wkładów wspólników do zakładanej nowej lub już istniejącej innej spółki handlowej lub cywilnej.

Minusy prowadzenia działalności w formie spółki jawnej

1. Solidarna odpowiedzialność spółki i wspólników całym ich majątkiem

O odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki jawnej napisaliśmy w pierwszym artykule o spółce jawnej. W tym miejscu należy wyraźnie podkreślić, że odpowiedzialność ta jest osobista, nieograniczona i solidarna. Oznacza to, że wspólnicy są w pełni odpowiedzialni za wszelkie długi spółki, które mają obowiązek spłacić z własnego majątku, gdyby majątek spółki nie wystarczył na ich pokrycie.

Warto przy tym wspomnieć, że samo rozwiązanie spółki i wykreślenie jej z rejestru przedsiębiorców nie uchyla nieograniczonej odpowiedzialności wspólników. Wszelkie także umowne ograniczenia wspólników za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli (np. w umowie spółki) należy uznać za niedopuszczalne w świetle polskiego prawa.

2. Konieczność rejestracji spółki w KRS

Za swego rodzaju niedogodność może zostać uznany obowiązek rejestracji spółki jawnej w rejestrze przedsiębiorców prowadzonym przez KRS. Po pierwsze, wiąże się to z określonymi kosztami – za równo na etapie zakładania spółki jak i na późniejszym etapie przy każdorazowej zmianie danych zarejestrowanych w KRS oraz w związku z zakończeniem jej działalności. Po drugie, wymaga to określonego czasu – przy czym spółka może rozpocząć swoją działalność dopiero po zarejestrowaniu jej w rejestrze.

Oczywiście, nie wolno tracić z pola widzenia, że ujawnianie danych o spółkach w dostępnym publicznie rejestrze ma swoje zalety – każdy ma możliwość dotarcia do danych o spółkach i wspólnikach. Co więcej, nie można zasłaniać się niewiedzą danych ujawnionych w rejestrze, co niejednokrotnie może korzystnie wpływać na prawa wspólników przy ewentualnych sporach.

3. Brak osobowości prawnej spółki jawnej

Ponownego podkreślenia wymaga, że spółka jawna nie posiada osobowości prawnej. W konsekwencji wpływa to na osobistą odpowiedzialność wspólników za długi spółki, brak ustawowych organów działających w jej imieniu oraz zależność bytu spółki od jej składu osobowego.

W odróżnieniu jednak od spółki cywilnej ustawa przyznaje spółce jawnej zdolność prawną, co oznacza, że spółka jawna jest przedsiębiorcą oraz może być podmiotem praw i obowiązków. W praktyce oznacza to, że spółka jawna (a nie tylko wspólnicy) może być stroną umów, podmiotem decyzji lub pozwoleń,  jak również stroną postępowań sądowych i administracyjnych.

4. Długi okres wypowiedzenia umowy spółki przez wspólnika

Spółka jawna zawarta na czas nieoznaczony może zostać rozwiązana na skutek wypowiedzenia umowy spółki przez jednego ze wspólników. Zgodnie z regulacjami kodeksowymi termin wypowiedzenia wynosi 6 miesięcy i jest skuteczny z końcem roku obrotowego.

Podkreślenia jednak wymaga, że wskazany powyżej termin może być skrócony w umowie spółki. Nie jest jednak możliwe jego wydłużenie. Niedopuszczalne jest także wyłączenie w ogóle prawa do wypowiedzenia umowy spółki jawnej.

5. Zakończenie działalności spółki dopiero z chwilą wykreślenia jej z KRS

Wadą spółki jawnej może być również fakt, że zakończenie jej działalności następuje dopiero z chwilą wykreślenia jej z rejestru przedsiębiorców. Wspólnicy nie mogą zatem w każdej chwili zakończyć działalności spółki, tak jak jest to możliwe w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej. Takie rozwiązanie jest oczywiście spójne z uznaniem, że działalność spółki jawnej rozpoczyna się z chwilą wpisania jej do KRS.

***

A może Wy dostrzegacie jeszcze inne plusy lub minusy prowadzenia działalności w formie spółki jawnej? Jeżeli tak, będzie nam niezmiernie milo jeżeli zechcecie podzielić się własnymi spostrzeżeniami jak i doświadczeniem. Zachęcamy także do bezpośredniego kontakt z naszą Kancelarią, która w sposób kompleksowy pomaga na każdym etapie zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej w każdej formie prawnej.