Jakiś czas temu przedstawiliśmy naszą subiektywną listę korzyści związanych z rejestracją działalności gospodarczej, wcześniej opisaliśmy kryteria wskazujące na konieczność założenia własnej firmy. Dzisiaj chcielibyśmy przedstawić możliwe formy prowadzenia działalności gospodarczej. Polskie prawo dopuszcza bowiem kilka różniących się od siebie sposobów na prowadzenie firmy – poczynając od jednoosobowej działalności kończąc na skomplikowanych strukturach spółek akcyjnych. Każdy z nich posiada swoje zalety i wady – o tym jednak bardziej szczegółowo opowiemy w kolejnych wpisach.
Dostępne formy prowadzenia działalności gospodarczej
Zarówno na gruncie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, Kodeksu cywilnego, ustawy Prawo spółdzielcze jak i Kodeksu spółek handlowych można wyodrębnić kilka podstawowych form prowadzenia działalności gospodarczej:
-
Jednoosobowa działalność gospodarcza
Jest to jedna z najprostszych form prowadzenia własnej firmy. Jak sama nazwa wskazuje dotyczy działalności jednej osoby fizycznej lub ewentualnie jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej. Rejestracja jest bardzo szybka – w zasadzie w jeden dzień można załatwić wszystkie formalności i rozpocząć swoją działalność. Koszty prowadzenia są niewielkie, zwłaszcza jeżeli zakłada się pierwszą działalność i można skorzystać z ulgowego ZUSu. Koszty związane z księgowością są także stosunkowo niskie – wystarczy prowadzenie książki rozchodów i przychodów, bez konieczności prowadzenia pełnej księgowości. Sama rejestracja jest także bezpłatna, co ułatwia rozpoczęcie działalności bez początkowego kapitału.
Prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej zakłada jednak, że w świetle prawa majątek firmowy nie stanowi żadnej odrębnej masy od osobistego majątku przedsiębiorcy. W praktyce oznacza to, że wszelkie zobowiązania firmowe realizowane są z osobistego majątku, a odpowiedzialność prowadzącego firmę rozciąga się na wszystkie jego aktywa, także i te niezwiązane bezpośrednio z firmą.
Przeczytaj też: Działalność gospodarcza krok po kroku
-
Spółka cywilna
Spółka cywilna jest formą prowadzenia działalności gospodarczej przez co najmniej dwóch przedsiębiorców, którzy zdecydowali się razem dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego. W odróżnieniu od jednoosobowej działalności, spółka cywilna zakłada współdziałanie większej liczby osób, z których każda posiada swój udział i rolę w biznesie, wnosi także określony wkład.
Podkreślenia jednak wymaga, że spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą. Przedsiębiorcami są sami wspólnicy. Dlatego też spółka nie jest wpisywana do żadnego rejestru, lecz to wspólnicy muszą zarejestrować własne jednoosobowe działalności gospodarcze, zaś w ewidencji działalności gospodarczej odnotowuje się informację, że dana osoba fizyczna należy do spółki cywilnej. O konsekwencjach takiego rozwiązania powiemy w kolejnych wpisach.
-
-
Osobowe spółki prawa handlowego
-
Spółki prawa handlowego odróżniają się od spółki cywilnej przede wszystkim tym, że są samodzielnym niezależnym bytem prawnym, rejestrowanym w rejestrze przedsiębiorców prowadzonym przez Krajowy Rejestr Sądowy. Zakładają współpracę co najmniej dwóch osób, które pełnią określone funkcje w spółce, przy czym co do zasady każdy ze wspólników ma prawo prowadzenia spraw spółki oraz prawo jej reprezentowania na zewnątrz. Każdy z nich odpowiada także całym swoim osobistym majątkiem za wszelkie zobowiązania spółki.
Polskie prawo wyróżnia kilka różnych spółek osobowych:
a) spółka jawna,
b) spółka partnerska,
c) spółka komandytowa,
d) spółka komandytowo – akcyjna
Każda z nich oparta jest na tych samych założeniach, odróżniają się pewnymi niuansami, które przesądzają o wadach i zaletach poszczególnych rozwiązań.
-
Kapitałowe spółki prawa handlowego
Najbardziej rozwiniętą i sformalizowaną formą prowadzenia działalności jest prowadzenie kapitałowej spółki prawa handlowego. W przeciwieństwie do spółek osobowych, spółki kapitałowe mogą być prowadzone przez tylko jedną osobę (wówczas mamy do czynienia ze spółkami jednoosobowymi). Cechą charakterystyczną spółek kapitałowych jest natomiast to, że majątek spółki jest odrębną i niezależną masą od majątku wspólników. W praktyce oznacza to, że za zobowiązania spółki odpowiada co do zasady wyłącznie spółka – wspólnicy nie są zobowiązani do spłaty długów spółki, nawet jeżeli majątek spółki nie wystarczy do spłaty wszystkich zaległości. Ewentualną odpowiedzialność może jednak ponosić Zarząd, który w określonych wypadkach, będzie odpowiadał całym swoim osobistym majątkiem za wszelkie długi spółki.
Wśród spółek kapitałowych można wyodrębnić:
a) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (spółka z. o.o.),
b) spółkę akcyjną (przy czym, prowadzenie spółki akcyjnej nie wiąże się od razu z oddaniem akcji do obrotu publicznego)
-
Spółdzielnia
Spółdzielnia powstała jako zrzeszenie nieograniczonej liczby osób (co najmniej 10) jest kolejną formą prawną umożliwiającą prowadzenie działalności gospodarczej. Jej celem jest prowadzenie działalności zarobkowej w interesie swoich członków. Może prowadzić działalność społeczną lub oświatowo – kulturalną na rzecz swoich członków i ich środowisk.
Co do zasady, członkowie spółdzielni obowiązani są do wniesienia wpisowego oraz zadeklarowanych udziałów. Mają prawo do udziału w nadwyżce bilansowej, nie odpowiadają przy tym za zobowiązania spółdzielni wobec wierzycieli poza pokrywaniem strat do wysokości zadeklarowanych udziałów. Innymi słowy, członkowie spółdzielni partycypują w zyskach spółdzielni, a w najgorszym wypadku mogą utracić co najwyżej zadeklarowany wkład.
Wnioski końcowe
Jak widać, polskie prawo wskazuje na różne formy prowadzenia działalności gospodarcze – od prostych po skomplikowane i kosztowne rozwiązania. Każda z nich ma własne wady i zalety, może też sprawdzić się mniej lub bardziej w zależności od typu prowadzonej działalności a także od etapu rozwoju firmy. O wszystkich plusach i minusach na pewno jeszcze opowiemy, tak aby ułatwić dokonanie najwłaściwszego wyboru.
***
Jeżeli wpis okazał się wartościowy, zachęcamy do komentowania i dalszego udostępniania. Posiadając wieloletnie doświadczenie w doradztwie prawnym na rzecz przedsiębiorców chętnie odpowiemy na Wasze pytania. Będzie nam również miło, jeżeli zdecydujecie się na bezpośredni kontakt z naszą Kancelarią, która w sposób kompleksowy pomaga na każdym etapie zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej.